Leiderschap in onzekere tijden: koers houden of bijsturen?

We leven in roerige tijden. Geopolitieke spanningen. Economische onzekerheid. Nauwelijks bij te houden technologische ontwikkelingen. Ook binnen organisaties wordt het voelbaar.

Wat zien we gebeuren in organisaties? 

• Risico’s worden gemeden, “we kunnen ons nu geen misstap veroorloven”
• Interne oplossingen, makkelijke work-arounds en pleisters plakken krijgen de voorkeur.
• Projecten worden uitgesteld, “on hold” gezet of “over de zomer heen getild” 
• Teams raken zoekend. In vergaderingen valt een ongemakkelijke stilte als er beslissingen genomen moeten worden. Medewerkers kijken naar hun leidinggevenden, die op hun beurt weer naar boven kijken – niemand durft eigenaarschap te nemen voor de volgende stap.

En dat vraagt om écht leiderschap. Dat is niet de leider die het hardst roept, maar juist de leider die stabiel koers houdt, óf op tijd bijstuurt. Onzekere tijden vragen namelijk om duidelijke keuzes, maar hoe doe je dat als het bekende speelveld aan alle kanten rammelt?

Houd je vast aan je B

In onzekere tijden is het verleidelijk om mee te gaan in de  waan van de dag: Jezelf heel druk maken door op alles te reageren, operationele brandjes blussen en steeds ad hoc besluiten nemen. We zien veel leiders hun strategie dan tijdelijk in de ijskast zetten, “tot het rustiger wordt”. Maar laten we eerlijk zijn: wordt het ooit  écht rustig?

De kunst is om trouw te blijven aan de  “B” – jouw beeld van succes. Waar wil je met je team naartoe? Wat is jullie bedoeling? En waarom is die belangrijk?

💡 Juist in onrustige tijden biedt een sterke teamambitie houvast.

Leiderschap in onzekere tijden

Medewerkers maken zich zorgen. Als je die – met de beste intenties – blijft wegwuiven, zullen ze hoe dan ook blijven. Hoe ga je wel om met de zorgen van je medewerkers?

1. Maak onzekerheid bespreekbaar
   Erken wat er gaande is. Bagatelliseer het niet, maar dramatiseer het ook niet. Vraag je medewerkers om alleen voor zichzelf te spreken. Help je team woorden aan de zorgen te geven, en maak ruimte voor de gevoelens in je team. Pas daarna ontstaat er rust. Het erkennen van onzekerheden door leiders creëert psychologische veiligheid, doordat het teamleden toestemming geeft om kwetsbaar te zijn en vragen te stellen zonder angst voor afwijzing.

    

2. Blijf ritme creëren
   Onzekerheid haalt mensen uit hun vertrouwde structuur en routines. Deze verstoring leidt vaak tot een verhoogd stressniveau en een zoektocht naar nieuwe ankerpunten. Wanneer de voorspelbaarheid wegvalt, worden mensen gedwongen om zich aan te passen aan een werkelijkheid die minder geordend en controleerbaar lijkt dan voorheen, wat zowel uitdagend als ongemakkelijk kan zijn. Creëer daarom bewust ritme in overleg, besluitvorming en voortgang. Het helpt teams om zich ergens aan vast te houden.

    

3. Experimenteer binnen kaders
   In onzekere tijden kiezen organisaties vaak de veilige weg en vermijden ze risico’s. Deze voorzichtigheid komt voort uit een natuurlijke beschermingsdrang wanneer de omgeving instabiel is. Ironisch genoeg kan te veel voorzichtigheid zelf een risico worden, omdat bedrijven die niet meebewegen juist kwetsbaarder worden in de veranderende omstandigheden. Houdt dus ruimte voor experimenten — ook nu. Juist nu. Kies voor kleine stappen, snelle feedback en verbeteringen en daarmee zichtbare progressie

    

Wat high performance leiders anders doen

We zien dat high performance leiders in turbulente tijden het verschil maken. Ze handelen vanuit een andere mindset en een andere set principes. Dat is geen toeval — het is trainbaar gedrag.

Gebaseerd op onze Rainmen-aanpak en het gedachtegoed van Mark Samuel, zien we dat high performance leiders:

• Accountability omarmen – Leiders die accountability omarmen, nemen bewust volledige verantwoordelijkheid op zich. Ze beperken zich niet alleen tot hun formele taken, maar voelen zich verantwoordelijk voor het succes van de gehele organisatie. In plaats van zich te verschuilen achter functieomschrijvingen of door verantwoordelijkheden af te wijzen met “dat hoort niet bij mijn rol”, stellen ze zichzelf – en hun team – steeds de essentiële vraag: “Wat kunnen wij bijdragen om het gewenste resultaat daadwerkelijk te bereiken?”

   

• Focus houden op de ‘B’ – High performance leiders blijven trouw aan het gewenste resultaat en vermijden daarmee reactief gedrag. Zelfs als de druk toeneemt, van klanten, medewerkers, directie of aandeelhouders, blijven ze sturen op de gekozen richting en niet op de ruis.

   

• Vertrouwen bouwen – Ze creëren veiligheid in hun team, waardoor mensen zich durven uitspreken, initiatief nemen en fouten bespreekbaar maken. Veiligheid is een voorwaarde voor teamleden om in actie te komen.

   

• Systemisch denken – Ze doorbreken eilandgedrag en stimuleren samenwerking over team- en afdelingsgrenzen heen. Koers houden vraagt om samenwerking, geen solowerk.

   

• Transparantie als norm hanteren – Ze zijn helder over verwachtingen, de voortgang en obstakels. Geen verborgen agenda’s, geen politiek gedoe. Alleen telkens weer de vraag: “Wat is nodig om samen te slagen?”

💬 “Accountability is the foundation of all meaningful success.” – Mark Samuel

Data die telt

📊 Uit onderzoek van Harvard Business Review blijkt dat teams met een hoge mate van psychologische veiligheid 27% beter presteren en 76% meer betrokkenheid tonen.

📊 McKinsey laat zien dat bedrijven die investeren in leiderschapsgedrag en team accountability gemiddeld 2,4 keer sneller transformeren dan hun concurrenten.

📊 Volgens Gallup zijn organisaties met sterke accountability-culturen 21% meer winstgevend en hebben zij 41% minder verzuim.

Wanneer stel je je strategie bij?

In tijden van onzekerheid is het belangrijk om onderscheid te maken tussen tijdelijke turbulentie en fundamentele verandering.

Je stelt je strategie niet bij omdat het spannend is. Je stelt je strategie bij als de omstandigheden waarin je opereert zodanig zijn veranderd dat je oorspronkelijke koers niet langer effectief of haalbaar is. Bijvoorbeeld: als klantbehoeften structureel verschuiven, wet- en regelgeving veranderen of technologische ontwikkelingen jouw markt fundamenteel herstructureren.

Het vraagt dus om leiderschap dat in staat is om te onderscheiden tussen een tijdelijke hapering en een structurele koerswijziging. En dat begint bij een scherpe monitoring van zowel de buitenwereld als de voortgang op je eigen B – het gewenste resultaat.

Een goede vuistregel:

• Blijft je strategie bijdragen aan je lange termijn ambitie? Houd koers.
• Is je route ernaartoe structureel geblokkeerd? Onderzoek alternatieven.
• Is je ambitie zelf achterhaald? Dan is het tijd voor herijking.

Bijsturen doe je dus niet uit angst, maar vanuit helderheid. Vanuit visie. En altijd met je team.

👉 Strategie gaat over kiezen. En soms is opnieuw kiezen ook leiderschap.

Tot slot: wees een baken

Jouw team kijkt naar jou. Niet voor alle antwoorden, maar voor vertrouwen.
Leiderschap in deze tijd draait niet om zeker weten, maar om zeker zijn.
Zeker van je koers. Zeker van je rol. Zeker van je mensen.

Durf jij koers te houden in de storm?

Meer weten over hoe je eigenaarschap stimuleert in jouw organisatie?

Lees meer op www.rainmengroup.com.