Apengedrag als spiegel. Dat is hoe gedragsbioloog Daniël Seesink managers en organisaties bewust maakt van hun eigen gedrag. Mensen zijn natuurlijk geen apen. We zitten er alleen wel dicht genoeg bij om heel veel van apengedrag bij onszelf te herkennen. “Die herkenning gebruik ik letterlijk als spiegel om te laten zien dat mensen in bepaalde situaties datzelfde gedrag vertonen” legt Daniël uit.

Kijk mee in de spiegel!

Professioneel vlooien

Apen vlooien elkaar de hele dag. Dat is een sociale bezigheid. Stiekem doen wij dat ook. Wij kijken elkaar aan, maken een praatje, hebben een korte aanraking. Zo krijgen we sociale binding met elkaar.

Hoe zit het met vlooien op de werkvloer? Hoe werkt dat in een team? “Professioneel vlooien zit in alle sociale bezigheden, maar ook in oprechte interesse in elkaar. “Je bouwt aan verbinding met elkaar en zo creëer je wederkerigheid” vertelt Daniël. Je bouwt credits op bij elkaar. We houden als het ware een kleine boekhouding bij in ons hoofd. Je hebt de emotionele bankrekening bij elkaar te vullen. Dat zit in ons oergedrag. Bij een zakelijke relatie is dat minstens zo belangrijk als een privérelatie. “Als die onderlinge boekhouding scheef loopt of je gaat het pas vullen als nood aan de man is, dan heb je een probleem.” Ga dat vlooien dus vooral doen op het moment dat het ook gewoon goed met je gaat.

Overlevingsmodus in de organisatie

We worden allemaal gedreven door oergedrag. We hebben allemaal nog een stukje aap in ons. Hoe komt dat oergedrag terug in het dagelijks leven, in teams en organisaties?

De overlevingsmodus komt vaak bovendrijven tijdens organisatieverandering. Elk bedrijf verandert. Dat is heel normaal. Sommige managers brengen de boodschap alleen zodanig dat het voor een deel van de medewerkers als een verassing komt of als een bedreiging wordt gezien. De kans bestaat dat je mensen dan in overlevingsmodus zet. “In de overlevingsmodus gaat een aantal basisprincipes gelden vanuit de biologie die je bij apen eigenlijk altijd wel ziet: Ben ik veilig? Heb ik voldoende voedsel? Kan ik me voortplanten?”

Zo gaat het natuurlijk niet in een zakelijke relatie. We vertalen het voor je naar metaforen die je op een werkrelatie kunt plakken. Voedsel is te vergelijken met informatie. Als een organisatie verandert is de informatiebehoefte hoog. Wat gaat er veranderen? Op wie heeft dat impact? Is het voor mij van belang? Als je die informatie niet krijgt heb je een probleem en dan word je – voor je gevoel – bedreigd in je overlevingskansen. Als manager heb je medewerkers dus steeds relevante informatie te geven om hen betrokken te houden bij de verandering.

We horen je denken: ‘hoe werkt het dan met voortplanten in de zakelijke context?’ Dat kun je vertalen naar: kunnen mijn ideeën overgedragen worden op anderen? Herken ik mezelf straks nog in het verhaal of de richting waar de organisatie naartoe gaat? Word ik gehoord binnen de organisatie? Mag mijn stem er zijn? Je hebt als manager om te gaan met dit overlevingsmechanisme en het gedrag wat daarbij hoort te herkennen. Je kunt dat niet negeren. Blijf met je medewerkers in contact. Dat professioneel vlooien waar we het eerder over hadden is hier heel belangrijk! Vlooien is een uitstekende manier om die sociale binding te onderhouden met elkaar en medewerkers te betrekken.

Leiders hebben te leren van apen

“Elke soort mensaap is op geheel eigen wijze georganiseerd terwijl mensen juist heel veel verschillende leiderschapsstijlen en manieren van organiseren kennen. Je zou kunnen zeggen dat wij binnen organisaties allerlei leiderschapsstijlen mixen. We zetten als het ware een paar gorilla’s, bonobo’s, chimpansees en orang-oetangs bij elkaar. Allemaal verschillende type apen in één groep. Je kunt je voorstellen dat het organiseren van die groep wel wat moeite kost.”

Als leider heb je te dealen met deze verschillende soorten in een groep. Aan de andere kant heb je ook te begrijpen dat versnellen van veranderingen voor het ene type lastiger is dan voor de ander. Je moet een lange adem hebben en dat strookt vaak niet met de kortetermijnvisie die bedrijven hebben.

Wat doen apen beter?

Kijkend naar leiderschap zien we dat apen toch wel een aantal zaken beter geregeld hebben dan wij. “Apen houden het simpel. Ze hebben een gekaderd pakket ‘dit is wat we doen.’ Ook houden ze het overzichtelijk door de groepsgrootte behapbaar te houden. Apen snappen dat beter dan wij.”

Bedrijven en managers houden het vaak niet simpel. Kun jij in twee zinnen benoemen wat het gemeenschappelijk doel is van jouw organisatie? Weet iedereen in de organisatie die vraag te beantwoorden? Je hebt met elkaar een simpel gemeenschappelijk doel te formuleren. Dan kun je elkaar ook aanspreken als iemand iets doet wat niet in lijn ligt met het gewenste resultaat.

Vertrouwen als fundament

Wat zou een leider van een grote organisatie kunnen leren van apen? Wat heeft een leider te doen? “Vertrouwen geven, dat is de basis waar het allemaal op neer komt. Je moet de tijd durven nemen om mensen de kans te geven een bepaalde kant op te ontwikkelen en dat vertrouwen te laten voelen en ervaren.” Hier komt het vlooien weer om de hoek kijken om verbinding en vertrouwen te creëren.

Hoe kun je als leider vertrouwen geven? Hoe geven apen het vertrouwen? “Consistent zijn wekt vertrouwen, investeren in lange termijn. Kijk maar naar chimpansees. Die blijven hun leven lang in één groep. Ook als de leider wisselt, dan blijft hij onderdeel van de groep.”

Conflicten oplossen, of ze gewoon niet veroorzaken, is een belangrijke vaardigheid die je moet hebben als chimpansee. “Wij mensen zijn, sociaal gezien, lui geworden omdat we veel conflicten vermijden. We hoeven niet ons leven lang in één groep te zitten om te overleven. We kunnen een andere baan zoeken, ons aanmelden bij een andere sportclub of vermijden het conflict op een andere manier.” De kunst is om met de groep die je hebt te zorgen dat je lang met elkaar voort kan en het vertrouwen onderling laat groeien.

Wil je meer weten over wat je kunt leren van het gedrag van apen? Neem dan contact met ons op! Mail ons op hallo@rainmengroup.com of bel ons op 085-0434842. Of neem eens een kijkje op de website van Daniël Seesink https://www.bewustzoo.nl/

Wil jij op de hoogte gehouden worden? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Maandelijks sturen we je een update met het laatste Rainmen nieuws, blogs, video’s en case studies.