Wat is eigenaarschap creëren?

Eigenaarschap creëren is het creëren van betrokken medewerkers die zich verantwoordelijk voelen en de verantwoordelijkheid nemen om de activiteiten binnen een organisatie op zelfstandige wijze op te pakken en uit te voeren, zodat de organisatie haar gewenste resultaten bereikt.

Eigenaarschap creëren, hoe zit dat?

Wij zien veel organisaties worstelen met de vraag hoe zij eigenaarschap kunnen creëren bij hun medewerkers. Het lukt management en directies blijkbaar maar niet om te zorgen dat medewerkers zich (mede-)verantwoordelijk voelen voor het oplossen van problemen en daar naar handelen. Het management is daardoor gefrustreerd. Medewerkers blijven problemen op het bordje van de middenmanagers stapelen: “los jij dit even op?”

Intussen op de HR-afdeling zetten we die managers verder onder druk met: “het ziekteverzuim van je afdeling stijgt, je employee engagement is te laag, je beoordelingen zijn nog niet binnen, heb je je planningsgesprekken wel gedaan, enzovoorts”. En we gooien er nog eens een mooi instrumentje voor het plannen van opleidingen van medewerkers tegenaan, zodat ze hun talent ontwikkelen. Alle goede bedoelingen terzijde: eigenaarschap creëren is nog niet zo gemakkelijk…

Waarom eigenaarschap creëren niet lukt

In beginsel is eigenaarschap niet iets dat je creëert. Je bent eigenaar of niet. Eigenaarschap is veel meer een kwestie van geven en nemen, van loslaten en vertrouwen. En daar gaat het mis in veel organisaties. Zo hebben veel managers een overontwikkeld controle-gen. Vertrouwen is goed, controle is beter, lijkt het motto. Zij zijn immers (eind)verantwoordelijk. En tja, zo wordt het een catch-22: door controle en ingrijpen geef je het signaal dat medewerkers het zelf niet kunnen. Waardoor ze het vervolgens ook niet meer doen.

Een ander voorbeeld is dat organisaties vaak nog denken in belonen en straffen. We belonen goed gedrag en bestraffen wat fout wordt gedaan. Voeg daarbij een (door HR vaak gestimuleerde!) systematiek van individuele bonussen en voilà, een afrekencultuur is verzekerd. En dan ben je als medewerker het liefst nergens op aanspreekbaar. Zo kunnen we met elkaar nog wel meer voorbeelden noemen waarom eigenaarschap maar niet goed van de grond komt.

Hoe kun je wel eigenaarschap creëren? Een paar tips

We zeiden al, bij eigenaarschap gaat het om geven en nemen, loslaten en vertrouwen. Eigenaarschap creëren komt dan ook veel meer aan op de volgende punten:

1. Iedereen heeft zijn eigen rol en talenten

Als de spits in een voetbalelftal de bal krijgt toegespeeld is hij de eigenaar. Zijn team vertrouwt op zijn expertise en vakmanschap. De rollen en verwachtingen zijn duidelijk. De spits is gericht op het maken van een doelpunt. De keeper daarentegen heeft een heel andere rol, net als de middenvelder of de verdediger. Voor teams in organisaties is dat niet anders. Iedere medewerker een duidelijke rol in lijn met waar hij of zij goed in is, daar begint het mee. Dan weet die medewerker dat hij verantwoordelijkheid kan nemen voor wat je van hem vraagt.

2. Heldere verwachtingen

Stuur je mensen, je team dus, op pad met een duidelijk resultaat voor ogen. En wees daar zó duidelijk in dat er geen andere interpretatie mogelijk is. Maak het einddoel helder (bijvoorbeeld het kampioenschap) maar knip het wel in kleinere stappen: iedere wedstrijd weer een helder doel en niet alleen voor de hele competitie. Hoe weet je anders hoe of waarvan je eigenaar moet zijn?

3. Leg de nadruk op Team-effort

Louis van Gaal zette de Champions League beker die Ajax gewonnen had, pontificaal op de wasmachine tussen de ongewassen sokken en shirtjes. “Zo, deze is ook voor jullie”. Een manier om de dames die iedere dag de was deden duidelijk te maken dat zij net zo belangrijk waren voor het resultaat als de spelers, de coaches en de bestuurders. Zo is iedereen ook gezamenlijk eigenaar van het succes.

4. Zorg voor een supportsyteem

Ieder zichzelf respecterend sportteam heeft een supportsysteem. En daarmee bedoelen we niet het legioen op de tribune. Nee, we hebben het in dit verband over onderlinge support binnen het team en de support van het “management”. In het heetst van de strijd blijft iedereen constructief en oplossingsgericht, ook als er fouten worden gemaakt en het tegenzit. Elkaar steunen en uitdagen om vol voor het resultaat te gaan, ook (juist!) als het moeilijk wordt. Dat is het gedrag waar iedereen eigenaarschap voor kan nemen.

5. Bedenk vooraf oplossingen voor als het fout gaat.

Het is niet de vraag of er iets mis zal gaan, maar wanneer. En dan kun je beter maar voorbereid zijn en weten wat je gaat doen als het zover is. Om in de voetbalsport te blijven: teams trainen op hoe zij in de wedstrijd zullen reageren als de tegenpartij scoort en zich met tien man volledig op het verdedigen van de voorsprong stort. Of bijvoorbeeld op het moment dat er een rode kaart valt en het team met 10 man verder moet.

6. Stimuleren, vertrouwen, coachen

Tijdens de wedstrijd kun je als coach niet anders. Je moet vertrouwen op de training, op het vakmanschap van je spelers. Af en toe een aanwijzing, een tactische wissel. Goed kijken en analyseren wat er voor de volgende keer nog beter kan. En boek je dan uiteindelijk succes? Vergeet het niet te vieren!

Wil jij op de hoogte gehouden worden? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief. Maandelijks sturen we je een update met het laatste Rainmen nieuws, blogs, video’s en case studies.